Czym jest psychodrama?
Psychodrama jest metodą, za pomocą której człowiek może badać psychologiczne wymiary swojego problemu czy nurtującego go tematu poprzez odtworzenie, odegranie konfliktowej sytuacji zamiast opowiadania o niej.
Stworzona przez Jakuba Moreno na początku dwudziestego wieku, przez lata była modyfikowana i rozwijana tak, aby dostosować jej narzędzia do różnych potrzeb i sytuacji grupowych. Obecnie jest szeroko stosowana na całym świecie w psychoterapii, rozwoju osobistym, edukacji i biznesie.
Dlaczego psychodrama?
Kiedy jesteś na scenie, rzeczy się zdarzają. Wtedy wszystko w Tobie rezonuje, Twoje ciało, umysł i serce spotykają się w tym, co się wydarza. Znajdujesz się w przestrzeni wolności odczuwania. Spotykasz się z własną historią, w obecnych zdarzeniach „tu i teraz”, których korzenie mogą mieć miejsce w Twojej przeszłości, obecnych sytuacjach w Twoim życiu lub tych, które dopiero wydarzą się w przyszłości. Odnajdujesz się w centrum transformacji, która angażuje Ciebie, członków grupy i terapeutę lub lidera.
Dla kogo psychodrama?
Dla wszystkich, którzy chcą doświadczyć spontaniczności i „magii” tej metody, w której kluczowym narzędziem jest działanie i doświadczenie dla wszystkich, a której celem jest osobisty albo zawodowy rozwój. Dla wszystkich, którzy poszukują terapii. Dla wszystkich zainteresowanych kreatywnym poznawaniem siebie, życia i rozwojem swoich relacji. Dla wszystkich, którzy pragną w pełni wyrażać siebie, korzystać i poszerzać spektrum swoich możliwości, wyzwolić się ze stereotypowo przeżywanych ról w życiu osobistym i zawodowym. Dla wszystkich zainteresowanych rozwojem swojej spontaniczności i kreatywności.
W psychoterapii psychodrama jest stosowana w leczeniu trudności w relacjach międzyludzkich, nieśmiałości, fobii, zespołów lękowych, zaburzeń depresyjnych, zespole stresu pourazowego, zaburzeń jedzenia.
Jak wyglądają spotkania podczas psychodramy?
Spośród uczestników grupy na każdym ze spotkań wyłania się protagonistę, czyli osobę, która z pomocą lidera (psychoterapeuty) i przy wsparciu całej grupy wstępuje na scenę po to, by spotkać się z sytuacją, problemem czy konfliktem, któremu zamierza się przyjrzeć czy też rozwiązać.
Na scenie obowiązują takie prawa, jakie ustanowi protagonista. Członkowie grupy uczestniczą w procesie, w którym wszystko staje się możliwe. W przestrzeni ustanowionej na potrzeby psychodramy może pojawić się przyszłość, przeszłość, różne osoby, stany – takie wymiary, jakie tylko protagonista jest gotów pomyśleć. Mogą to być zarówno sceny z codziennego życia, jak i ze snów.
To niezwykły sposób kreacji, tworzenia świata, niejako budowania go od nowa. Protagonista staje się stwórcą swojej własnej przemiany. „Wówczas ja popatrzę na Ciebie Twoimi oczami, a Ty spojrzysz na mnie moimi oczami. W ten sposób nasze spotkanie pozostanie celem samym w sobie w nieokreślonym miejscu, nieokreślonym czasie” (J. Moreno).
Podstawowym narzędziem psychodramy jest zamiana ról. Pozwala ona uczestnikom psychodramy na lepsze poznanie siebie oraz rozumienie i odczuwanie świata poprzez doświadczenie go z pozycji ważnych dla siebie osób (partnera, rodzica, dziecka, przyjaciela, szefa).
Oprócz pracy protagonistycznej w psychodramie istnieją też inne formy działania takie jak gry grupowe, winiety, socjometria, atom socjalny, fotografie, playback, ćwiczenia niewerbalne i inne. Oprócz metod psychodramy w pracy grupowej korzysta się też z innych technik takich jak praca z głęboką wyobraźnią, psychorysunek i techniki pracy z ciałem.
Więcej o metodzie psychodramy
Trzy podstawowe filary psychodramy to spotkanie, spontaniczność i kreatywność. W spotkaniu kluczowym elementem zmiany jest wzajemność i autentyczność, to także istota naszego bycia w świecie społecznym. Spontaniczność to witalność, głęboka radość i otwieranie się na źródła intuicji i wyobraźni. Kreatywność to swobodne wyrażanie siebie, stwarzanie nowych perspektyw i możliwości, zdolność, by sięgać po rozwiązania i w pełni korzystać z własnego potencjału.
Moreno wyróżniał cztery podstawowe zasady psychodramy: czas, przestrzeń, rzeczywistość i kosmos. Czas w psychodramie jest elastyczny i subiektywny. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość przenikają się nawzajem. Możesz przenosić się daleko w przeszłość i przyszłość w obecnym „tu i teraz”. Przestrzeń ma wymiar fizyczny, ale protagonista tworzy ją dowolnie zgodnie ze swoim wewnętrznym światem. Rzeczywistość w psychodramie ma charakter subiektywny.
Najważniejsze jest to co widzisz, czujesz i myślisz. Możesz przywołać na scenę swoją rzeczywistość i rozwijać nowe sposoby bycia w niej, nowe rozwiązania w otwartości na doświadczenie tu i teraz. Moreno uważał, że człowiek jest kimś więcej niż psychologiczną, socjalną czy biologiczną istotą. „Imago Dei to najbardziej tajemnicze centrum ludzkiej egzystencji” (J. Rudin).